ရခိုင်အကြမ်းဖက်မှုကာလအတွင်း စစ်တပ်ထံ လှူဒါန်းမှုအတွက် ဂျပန်ကီရင်ဘီယာ ဝေဖန်ခံနေရ

ကလဲရ် ဟမ်မွန်

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှု အရှိန်မြင့်မားနေချိန်တွင် ဂျပန်ဘီယာကုမ္ပဏီ Kirin Holdings ၏ ကုမ္ပဏီခွဲ Myanmar Brewery က စစ်တပ်ထံ လှူဒါန်းမှုတစ်ခုပြုလုပ်ခဲ့မှုအပေါ် နိုင်ငံတကာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်အဖွဲ့(AI) က စောဒကတက်ပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံတွင် လှူဒါန်းပေးကမ်းမှုများကို တရားဝင် ရပ်ဆိုင်းထားသည်။

၎င်း၏ ပြည်တွင်းမိတ်ဖက်ဖြစ်ပြီး စစ်တပ်က ထိန်းချုပ်ထားသော မြန်မာစီးပွားရေးဦးပိုင်လီမိတက်၏ မေတ္တာရပ်ခံချက်အရ စက်တင်ဘာ ၁ ရက်နေ့တွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆,၀၀၀ ခန့် လှူဒါန်းခဲ့သည်ဟု ကီရင်ကုမ္ပဏီက ပြောကြားသည်။ လှူဒါန်းသည့်ငွေများကို အကြမ်းဖက်မှုဒဏ် ခံရသူများကို အကူအညီပေးမည့် ရခိုင်ပြည်နယ်အစိုးရထံသို့ လွှဲအပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း ဦးပိုင်က Myanmar Brewery ကို ပြောကြားခဲ့သည်ဟု ကီရင်၏ ဥက္ကဋ္ဌနှင့် စီအီးအိုဖြစ်သူ မစ္စတာ ယိုရှီနိုရီအီဆိုဇာကီက AI သို့ ပြောကြားခဲ့ကြောင်း Frontier က တွေ့မြင်ခဲ့သည် စာတစ်စောင်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

သို့သော်လည်း နေပြည်တော်တွင် ကျင်းပခဲ့သည့် အခမ်းအနားတွင် ကျပ် ၁၇ ဒသမ ၉ သန်းကို Myanmar Brewery ၏ မိတ်ဖက်ကုမ္ပဏီများက ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ထံသို့ တိုက်ရိုက်ပေးအပ်ခဲ့ကြောင်း တပ်မတော် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်၏ ဖေ့စ်ဘွတ်စာမျက်နှာတွင် တင်ထားသည့် ပို့စ်တစ်ခုတွင် ဖော်ပြထားသည်။

ထိုပို့စ်၌ပင် စက်တင်ဘာ ၂ ရက်နေ့က ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် စစ်တပ်က ဆောင်ရွက်ခဲ့သည့် ပြင်းထန်သည့် နယ်မြေရှင်းလင်းရေး စစ်ဆင်ရေးများကို ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး ကာကွယ်ပြောကြားခဲ့သည်။ စစ်ဆင်ရေးများကြောင့် ရိုဟင်ဂျာမူစလင် ၇၀၀,၀၀၀ ခန့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်သို့ ထွက်ပြေးခဲ့ကြသည်။

အကြမ်းဖက်မှုအတွက် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က “ဘင်္ဂါလီ အစွန်းရောက် အကြမ်းဖက်သမားများ” ကို အပြစ်တင်ခဲ့ပြီး လှူဒါန်းသူများကိုလည်း ၎င်းတို့၏ အမျိုးသားရေးစိတ်ဓါတ်ထက်သန်မှုအတွက် ချီးကျူးခဲ့သည်။ ရိုဟင်ဂျာများအပေါ် စစ်တပ်က လူမျိုးစု ရှင်းလင်းမှုလုပ်နေသည့် အချိန်တွင် နိုင်ငံတကာ ရင်းနှီးမြုပ်နှံသူတစ်ဦးဦးက စစ်တပ်ကို လှူဒါန်းသည်ဆိုသည်မှာ မယုံနိုင်စရာကောင်းလှသည်ဟု AI မှ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းနှင့် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အကြီးအကဲ မစ္စဆီးမားဂျိုရှီက ပြောသည်။

AI သို့ ပေးပို့သော ဒုတိယမြောက်စာတစ်စောင်တွင် လှူဒါန်းငွေများ အသုံးပြုမှုကို ခြေရာခံသည့် ကီရင်၏ လုပ်ငန်းစဉ်များမှာ လုံလောက်မှု မရှိသေးကြောင်း အီဆိုဇာကီက ဝန်ခံခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ကျယ်ပြန့်သည့် သုံးသပ်မှု မလုပ်နိုင်သေးသမျှ မြန်မာနိုင်ငံတွင် လှူဒါန်းမှုများကို တရားဝင် ရပ်ဆိုင်းထားသည်ဟုလည်း ၎င်းကပြောသည်။

လှူဒါန်းမှုများသည် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် စစ်တပ်၏ လုပ်ရပ်များကို လူထုက ထောက်ခံချက်များအဖြစ် ရှုမြင်ခံရ၊ သို့မဟုတ် အသုံးပြုခံရနိုင်သည်ဟုလည်းကောင်း၊ ထို့ကြောင့် ကီရင်သည် ကြံရာပါ ဖြစ်သွားနိုင်သည့်ဟု လည်းကောင်း AI က ပြောကြားသည်။ ထိုသို့ ပြောကြားချက်များကဲ့သို့ အိဆိုဇာကီအနေဖြင့် ယခင်က တစ်ကြိမ်တစ်ခါမှ စဉ်းစာခဲ့ဖွယ် မရှိပေ။

ယခုတရားဝင်နှင့် ထိပ်တိုက်မေးခွန်းက ကီရင်ကို ခေတ္တရပ်ပြီး အလေးအနက် စဉ်းစေခဲ့သည်ဟု ၎င်းကပြောသည်။ ထို့အပြင် အနာဂတ်တွင် ၎င်းတို့လှူဒါန်းမှုပြုလုပ်တိုင်း ပိုမိုကျယ်ပြန့်လာနိုင်သည့် ဂယက်ရိုက်မှုများကို စဉ်းစားမည်ဟု ၎င်းက ပြောသည်။ စက်တင်ဘာ ၂၃ နှင့် အောက်တိုဘာ ၃ ရက်နေ့တွင် Myanmar Brewery က ပေးပို့လိုက်သည့် လက်ဆောင်နှစ်ခုကိုလည်း AI က အများအာရုံစိုက်အောင် ပြုလုပ်လိုက်ပြီဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း ယင်းပေးကမ်းမှုနှစ်ခုမှာ အမှန်တကယ် တလွဲသုံးခြင်းမဟုတ်သကဲ့သို့ စစ်တပ်သို့ ပေးအပ်ခြင်းလည်း မဟုတ်ကြောင်း ကီရင်ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ်က Frontier ကို ဇွန် ၁၄ ရက်နေ့က ပြောကြားလိုက်သည်။

ပထမဆုံးလှူဒါန်းမှုမှာ ဒေါ်လာ ၂,၀၀၀ ခန့်တန်ဖိုးရှိသည့် ဆန်နှင့် ဟင်းချက်ဆီတို့ဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့ကို ပဋိပက္ခဒဏ် ခံနေရသူတို့ထံသို့ တိုက်ရိုက်ပေးအပ်ခဲ့သည်ဟု ၎င်းပြောခွင့်ရသူက ဆိုသည်။ ဒုတိယလှူဒါန်းမှုမှာ Myanmar Brewery ၏ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းကွန်ရက်မှ ကောက်ခံရရှိသည့် ဒေါ်လာ ၂၂,၅၀၀ ဖြစ်ပြီး ကီရင်က ဒေါ်လာ ၇,၂၀၀ ထည့်ဝင်ခဲ့သည်။ ၎င်းငွေကြေးတို့ကို ရခိုင်ပြည်နယ်မြို့တော် စစ်တွေရှိ ဒေသခံ အရပ်သား စေတနာရှင်များထံ ပေးအပ်ခဲ့သည်ဟု ၎င်းတို့က ပြောသည်။

ယုံကြည်မှုအပေါ် အားကိုးခြင်း

ဦးပိုင်၏ ကုမ္ပဏီခွဲဖြစ်သည့် Mandalay Brewery တွင် ဒေါ်လာ ၄ ဒသမ ၃ သန်းတန် ရှယ်ယာရရှိရေး ကီရင်က ညိနိုင်းနေသည့် ကာလအတွင်း ပြုလုပ်ခဲ့သည့် လှူဒါန်းမှုများကို အဆောတလျင် စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုပြုလုပ်ရန် ဂျပန်အာဏာပိုင်များကို AI က ဇွန် ၁၅ ရက်နေ့က တောင်းဆိုခဲ့သည်။ သဘောတူညီချက်ကို မြန်မာရင်းနှီးမြုပ်နှံမှု ကော်မရှင်က  သြဂုတ် ၂၉ ရက်နေ့တွင် အတည်ပြုခဲ့ပြီး ဒီဇင်ဘာ ၁၁ ရက်နေ့တွင် အပြီးသတ်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

ကီရင်နှင့် ဦးပိုင်တို့သည် ၂၀၁၅ ခုနှစ်ကတည်းက စီးပွားရေးလုပ်ငန်း မိတ်ဖက်များဖြစ်နေခဲ့ကြပြီး ထိုစဉ်က ကီရင်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် အကြီးဆုံး ဘီယာကုမ္ပဏီဖြစ်သည့် Myanmar Brewery တွင် ရှယ်ယာ ၅၅ ရာခိုင်နှုန်းရှိရေးအတွက် ဒေါ်လာသန်း ၅၅၀ ပေးခဲ့သည်။

ဦးပိုင်သည် ၂၀၁၀ ပြည့် ရွေးကောက်ပွဲပြီးနောက် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများ မပေါ်ထွက်မီအထိ စီးပွားရေးကို ထိန်းချုပ်ထားခဲ့သည့် စစ်တပ်ပိုင် ကော်ပိုရေးရှင်းကြီးနှစ်အနက် တစ်ခုဖြစ်သည်။ ယင်း၏ ပိုင်ဆိုင်မှုပုံစံ၊ အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် ဘဏ္ဍာရေးကိစ္စများမှာ ပွင့်လမ်းမြင်သာမရှိသကဲ့သို့  ကျောက်စိမ်းနှင့် ရတနာများအပါအဝင် လုပ်ငန်းများစွာက ထုတ်ပေးခဲ့သည့် ယင်းအမြတ်ငွေများ၊ စစ်ဆင်ရေးများအတွက် ငွေကြေးထောက်ပံ့မှု ပေးမပေးတို့ကို ရှင်းလင်းစွာ မသိရသေးပေ။

၂၀၁၅ ခုနှစ်မတိုင်မီက ပြုလုပ်ခဲ့သည့် သင့်လျော်သည့် လုပ်ဆောင်ချက်များက ၎င်း၏ လုပ်ငန်းဆက်ဆံရေးက လူ့အခွင့်အရေးအပေါ် အပျက်သဘောဆန်သည့် ရိုက်ခတ်မှု မဖြစ်နိုင်ဟု ယုံကြည်စေခဲ့သည်ဟု အီဆိုဇာကီက ပြောသည်။ ဖက်စပ်လုပ်ငန်းသဘောတူညီချက်တွင် အပိုဒ်တစ်ခုက စစ်တပ်ရည်ရွယ်ချက်များအတွက် Myanmar Brewery ၏ ငွေကြေးများ အသုံးပြုခြင်းအား တားမြစ်ထားပြီး ဦးပိုင်ကလည်း လိုက်နာမည်ဖြစ်ကြောင်း အာမခံခဲ့သည်ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

“စီးပွားရေးလုပ်ငန်း မိတ်ဖက်တွေနဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဆက်ဆံရေးက တရားဝင် သဘောတူညီချက်တွေအတိုင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လိုအပ်ချက်အရ ယုံကြည်မှုအပေါ်မှာလည်း အားထားရပါတယ်” ဟု ၎င်းက AI သို့ စာဖြင့် ရေးသားပြောကြားခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် ကီရင်အတွက် အရေးပါသည့် ဈေးကွက်တစ်ခုဖြစ်ပြီး တစ်နှစ်လျင် ဘီယာ လီတာသန်း ၁၀၀ ထုတ်လုပ်နိုင်စွမ်းရှိသည့် စွမ်းရည်မြင့် ထုတ်လုပ်ရေးလိုင်းတစ်ခုကို တည်ဆောက်လျက်ရှိရာ နှစ်ကုန်တွင် ထုတ်လုပ်ရေးစွမ်းအားကို သိသိသာသာ မြှင့်တင်ရန် ရည်ရွယ်ထားကြောင်း ၎င်း၏ ၂၀၁၈ ခုနှစ် အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။

AI အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုပြုလုပ်ခြင်းအား သပိတ်မှောက်ရန် တောင်းဆိုမည်မဟုတ်သော်လည်း ကိရင်၏ လှူဒါန်းမှုများကို သတိပြုခြင်းဖြင့် ကီရင်နှင့် အခြားကုမ္ပဏီများကို လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုအားပေးခြင်းကို ရှောင်ရှားနိုင်ရန် အားပေးခြင်းဖြစ်သည်ဟု AI က အလေးအနက်ပြောကြားသည်။

၂၀၁၈ ခုနှစ်ဖေဖော်ဝါရီလက ကီရင်သည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးမူဝါဒကို မိတ်ဆက်ခဲ့ပြီး Myanmar Brewery ကို လူ့အခွင့်အရေး ရိုက်ခတ်မှုအကဲဖြတ်ချက်တစ်ခု လုပ်ဆောင်လျက်ရှိကာ ယခုနှစ်ကုန်တွင် ပြီးစီးမည်ဟု မျှော်လင့်ထားသည်။

“ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်က လူ့အဖွဲ့အစည်းအပေါ် တာဝန်ယူမှုရှိသူတစ်ဦးအဖြစ် Myanmar Brewery ရဲ့ စဉ်ဆက်မပြတ် အောင်မြင်မှုကို မြင့်တင်ပေးဖို့ဖြစ်ပြီး မြှင့်လည်း မြှင့်တင်နေဆဲပါ။ တစ်ချိန်ထဲမှာ နိုင်ငံတစ်ခုအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးတိုးတက်ရေးကို ကူညီနေမှာပါ” ဟု အီဆိုဇာကီက ပြောသည်။

အောင်ကျော်ဦး ဘာသာပြန်သည်။