သုခဘုံ ပျောက်ဆုံးတော့မှာလား

ငပလီကမ်းခြေက သဲတွေက ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းတွေအတွက် သင့်တော်မှု မရှိတဲ့အပြင် ဥပဒေကြောင်းအရလည်း သဲတူးခြင်းကို ပိတ်ပင်ခြင်းတွေ ရှိနေပေမယ့် ငပလီရဲ့အခမ်းနားဆုံး ပိုင်ဆိုင်မှုတစ်ခုကို ဆက်လက် ဆုံးရှုံးနေဆဲပါ။ 

ဟန်းစ် ဟာ့စ် ရေးသားသည်။

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၂၀ လောက်တုန်းက ရခိုင်ပြည်နယ် သံတွဲမြို့အနီးမှာရှိတဲ့ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်ဘေးက ငပလီကမ်းခြေဟာ မြန်မာ့သဘာဝ သယံဇာတသရဖူတွေထဲက ပျက်စီးမှုတစ်စုံတစ်ရာ မရှိသေးတဲ့ ကျောက်မျက်ရတနာတစ်ပါး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

ကမ်းခြေက ဒေသခံတွေကလည်း ပင်လယ်နားမှာပဲ နေခဲ့ကြပါတယ်။ ရံဖန်ရံခါဆိုရင် ကမ်းခြေတစ်လျှောက်က ဟိုတယ်အနည်းငယ်လောက်ထဲက ဟိုတယ်တစ်ခုမှာ နိုင်ငံခြားသားတစ်ဦးဦးကို တွေ့မြင်ရပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ အချိန်နဲ့အတူ ပြောင်းလဲသွားပါပြီ။ လာရောက်တဲ့ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသည်အရေအတွက် အသင့်အတင့်မျှသာ ရှိသေးသလို အလယ်အလတ်တန်းနဲ့ ဇိမ်ခံဟိုတယ် အနည်းအကျဉ်းမျှသာ ရှိသေးတဲ့ ငပလီကို လာရောက်တဲ့ ခရီးသွားအရေအတွက်က တိုးမြင့်လာနေပါတယ်။ ကမ်းခြေရှေ့မျက်နှာစာ မြေအားလုံးနီးပါးကို ရောင်းချခဲ့ပြီဖြစ်သလို အများပြည်သူပိုင် ကမ်းမြှောင်သေးသေးလေးတစ်ခုပဲ ကျန်ပါတော့တယ်။ ဒါပေမယ့် သဲတွေလည်း ပျောက်ကွယ်သွားပါပြီ။

ပုံမှန်ဆိုရင် ပြောင်းလဲမှုမရှိတဲ့ ပင်လယ်ရေမြေ သဘာဝသံသရာအရ ပင်လယ်ရေက သဲတွေကို ဖယ်ရှားပြီး ပြန်လည်ပို့ချပေးပါတယ်။ ကမ်းခြေကလည်း သဘာဝအဟန့်အတားတွေ ဖြစ်တဲ့အပင်တွေနဲ့ အုန်းပင်လိုအပင်တွေဆီကို ရောက်တဲ့အထိ ပြေပြေလေး မြင့်တက်နေရမှာပါ။ ငပလီကမ်းခြေမှာ သဲတူးဖော်နေမှုတွေဟာ သဘာဝရဲ့ ဟန်ချက်ညီမှုကို အနှောက်အယှက်ပေးခဲ့ပြီးပါပြီ။ အရှေ့တောင်အာရှရဲ့ ဆွဲဆောင်မှုအရှိဆုံး နေရာတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ကမ်းခြေပေါ်က သဲသောင်ပြင်ဟာ ယမန်နှစ်ကထက် တစ်မီတာလောက် နိမ့်ဆင်းလာခဲ့ပြီး ကမ်းခြေမျက်နှာစာပိုင်းက ပိုမို မတ်စောက်လာနေပါတယ်။

သဲတွေကို ဖယ်ရှားခြင်းကြောင့် ပင်လယ်က ဟိုတယ်ခြံဝင်း နံရံအောက်ခြေတွေနဲ့ အုန်းမြစ်တွေကို အောက်ခြေကနေ လှိုက်စားသွားစေခဲ့ပါတယ်။ အုန်းပင်အများစုဆိုရင် ယမန်နှစ် မုတ်သုံရာသီအတွင်းမှာ လဲကျခဲ့ပါတယ်။ သံတွဲအပန်းဖြေစခန်း၊ မာစီရယ်ရိပ်သာနဲ့အပန်းဖြေစခန်းတွေက ကျောက်ပြားခင်းထားတဲ့ မျက်နှာစာဘက်အတွက် နံရံတွေကို ထိန်းသိမ်းထားခြင်းကလည်း ပျက်သွားခဲ့ပါပြီ။ သံတွဲလေဆိပ်ကနေ ကျောက်ခဲတစ်ပစ်စာလောက်မှာ ရှိနေတဲ့နေရာမှာ လေကြောင်းပျံသန်းရေးဌာန(DCA)က တည်ဆောက်ခဲ့တဲ့ ဟိုတယ်တစ်လုံးလည်း အလားတူအခြေအနေမျိုးနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ ခြံဝင်းပတ်လည်က နံရံတွေက ပြိုကျပျက်စီးသွားခဲ့ပါပြီ။

ငပလီ ကမ်းခြေ။ ဓာတ်ပုံ - ဟန်းစ် ဟာ့စ်

ငပလီ ကမ်းခြေ။ ဓာတ်ပုံ – ဟန်းစ် ဟာ့စ်

ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားလုပ်ငန်းဝန်ကြီးဌာနက ၂၀၀၄ ခုနှစ်ကနေစပြီး သဲတူးဖော်မှုတွေကို တားမြစ်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ပြီးပါပြီ။ ကမ်းခြေကို တရားမဝင် အသုံးပြုခြင်းတွေ လျှော့ချဖို့ ဆောင်ရွက်နေတဲ့ သူတို့ရဲ့ လတ်တလောကြိုးပမ်းမှုက ၂၀၁၅ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၁ ရက် နေ့စွဲနဲ့ ထုတ်ပြန်တဲ့ ဟိုတယ်နဲ့ခရီးသားလာရေး သတိပေးချက် ၂/၁၅ ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဇန်နဝါရီ ၂၇ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ သံတွဲမြို့နယ် အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဦးစီးဌာနရဲ့ သတိပေးချက်အမှတ် ၁/၂၀၁၅ ကို ထုတ်ပြန်ပြီးတဲ့နောက် အဆိုပါ သတိပေးချက် ထွက်ပေါ်လာခဲ့တာပါ။ ဇန်နဝါရီ ၂၇ ရက်နေ့ထုတ် သတိပေးချက်မှာ ကမ်းခြေပေါ်က သဲတွေ ဖယ်ရှားခြင်းကို တားမြစ်ထားပြီး စည်းကမ်း ချိုးဖောက်တဲ့သူတွေကို ပြင်းထန်တဲ့ အရေးယူ ဆောင်ရွက်မှုတွေ ပြုလုပ်သွားမယ်လို့ သတိပေးထားပါတယ်။

သံတွဲလေဆိပ်အနီးက DCA ဟိုတယ် ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းခွင်မှာ အလုပ်သမားငါးဦးက ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းခွင်ကို သယ်ယူမယ့်သဲအိတ်တွေထဲကို သဲတွေကော်ထည့်နေပါတယ်။ သူတို့တွေဟာ ရယ်ရယ်မောမော အလုပ်လုပ်နေကြတာဖြစ်ပြီး ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ဥပဒေကို ချိုးဖောက်နေတယ်ဆိုတာကို အလျဉ်းမသိပါဘူး။

ဂေါ်ပြားကို ဖင်ခုထိုင်ထားတဲ့ အသားမည်းမည်း ကောင်လေးတစ်ဦးက သူတို့က “မြောက်ဦးက လူတွေပါ” လို့ ဆိုလိုက်ပါတယ်။ “အဲဒီမှာ အလုပ်မရှိဘူး။ ဒါကြောင့် ဒီကိုလာပြီး ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းထဲမှာ အလုပ်လုပ်နေတာပါ။ အမျိုးသမီးတွေက ကမ်းခြေပေါ်က သဲကျုံးခအဖြစ် တစ်နေ့ကို ၃,၅၀၀ ကျပ် ရရှိပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ အမျိုးသားတွေကတော့ တစ်နေ့ကို ၅,၀၀၀ ရပါတယ်” လို့လည်း သူက ဆိုလိုက်ပါသေးတယ်။

သံတွဲလေဆိပ် မြောက်ဘက်တည့်တည့်မှာရှိတဲ့ ဂေါ်ရွာရဲ့ သူကြီးဖြစ်သူ ဦးနိုင်နိုင်က သဲတူးတဲ့နေရာမှာ ပါဝင် ဆောင်ရွက်ခဲ့ဖူးတယ်ဆိုတာ ဝန်ခံပြောကြားပါတယ်။ “ဒါပေမယ့် လွန်ခဲ့တဲ့ခြောက်လကျော်ကတည်းက မလုပ်ဖြစ်တော့ပါဘူး” လို့လည်း ဆိုပါတယ်။

“ဒေသခံအစိုးရဆီက အလုပ်လုပ်ခွင့်ပါမစ် မရခဲ့ပါဘူး” လို့ သူက ပြောပါတယ်သဲတူးခြင်းက ဂေါ်ရွာရဲ့ အရေးကြီးတဲ့ ဝင်ငွေရလမ်းတစ်ခု ဖြစ်လာစေတဲ့ အကြောင်းရင်းတစ်ခုကတော့ ရွာမှာ လယ်စိုက်ဖို့အတွက် လုံလောက်တဲ့ မြေအောက်ရေ မရှိခြင်းကြောင့်ပါ။ စိုက်ပျိုးရေးက လုံလောက်တဲ့ ဝင်ငွေ မရရှိခဲ့ပေမယ့် သဲတူးခြင်းက ကျေးရွာရန်ပုံငွေအတွက် ကျပ် သိန်း ၁၅၀ လောက် ရရှိခဲ့တယ်လို့ ဦးနိုင်နိုင်က ဆိုပါတယ်။

ပိုက်ဆံတွေက ဘယ်ကရလာလဲလို့ မေးလိုက်တော့ “ကျွန်တော်ပြောပြလို့မဖြစ်ဘူး” လို့ ဦးနိုင်အောင်က ကွမ်းချိုးတွေပေနေတဲ့ သွားတွေပေါ်သည်အထိ ပြုံးပြီးတော့ ပြန်လည်ဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။

ခွင့်ပြုချက် ရှိသည်ဖြစ်စေ၊ မရှိသည်ဖြစ်စေ ကမ်းခြေပေါ်က သဲတွေကို လိုအပ်နေတယ်ဆိုတာ ဂေါ်ရွာနဲ့ မီတာ ၂၀၀ လောက် ဝေးတဲ့နေရာမှာ ကမ်းခြေကို ဦးတည်သွားတဲ့ ကားဘီးရာတွေက အခိုင်အမာ ညွှန်းဆိုပြသ နေပါတယ်။ မြေတင်ကားအပြာတစ်စီးက ကမ်းခြေပေါ်မှာ ရပ်ထားပြီး ကားပေါ်ကို လူနှစ်ယောက်က သဲတွေ ကော်ထည့်နေစဉ်မှာ ကားမောင်းသမားကတော့ အေးအေးလူလူ နှစ်နှစ်ခြိုက်ခြိုက် အိပ်ပျော်နေပါပြီ။

နေ့စားအလုပ်သမားတွေ သဲစုဆောင်းရာ နေရာဖြစ်တဲ့ သံတွဲလေဆိပ်အနီးက DCA တည်ဆောက်မှု။ ဓာတ်ပုံ - ဟန်းစ် ဟာ့စ်

နေ့စားအလုပ်သမားတွေ သဲစုဆောင်းရာ နေရာဖြစ်တဲ့ သံတွဲလေဆိပ်အနီးက DCA တည်ဆောက်မှု။ ဓာတ်ပုံ – ဟန်းစ် ဟာ့စ်

အလုပ်သမားနှစ်ဦးကတော့ သူတို့ရဲ့လုပ်ရပ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ရှင်းလင်းပြောကြားနေချိန်မှာ စိတ်ပူပန်မှု တစ်စုံတရာ မရှိကြပါဘူး။ “ဒီသဲတွေကို တောင်ဘက် ကီလိုမီတာ ၈၀ အကွာလောက်မှာရှိတဲ့ လမ်းမကြီးနဲ့ တံတားကို ချဲ့ဖို့အတွက် အသုံးပြုမှာပါ” လို့ ကိုဝေမိုးက ဆိုပါတယ်။ “တစ်နေ့ကို နှစ်ခေါက်လောက် ဆွဲနိုင်ပါတယ်” လို့လည်း သူက ဆိုလိုက်ပါသေးတယ်။ “ကားတစ်စီးစာကို ၁၃၀,၀၀၀ ကျပ် ရပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့အလုပ်သမားတွေကတော့ တစ်စီးကို ၂၀၀၀၀ ရပါတယ်။ ကားပိုင်ရှင်ကတော့ ၇၀၀၀၀ ရပါတယ်” လို့ သူကပြောပါတယ်။

ငပလီက Laguna Lodge ကို ဦးစီးလုပ်ကိုင်နေပြီး ပြည်ထောင်စုအစိုးရရဲ့ ရခိုင်ကမ်းရိုးတန်း အရေးကိစ္စများဆိုင်ရာ အကြံပေးအဖွဲ့ဝင်ဟောင်းတစ်ဦးဖြစ်သူ အိုလီဗာ အီးစိုးသက်ကတော့ ကုန်တင်ကားတစ်စီးကို ကျပ် ၄၀,၀၀၀ သာ ကျသင့်တဲ့ မြစ်ထဲက မီးခိုးရောင်သဲတွေကို ကုမ္ပဏီက ဘာလို့မသုံးသလဲဆိုတာကို နားမလည်နိုင်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

“ကမ်းခြေပေါ်က သဲတွေက ဆောက်လုပ်ရေးအတွက် မသင့်တော်ပါဘူး” လို့ သူက ဆိုပါတယ်။

ဒီစိုးရိမ်ပူပန်ချက်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ဖော်ပြထားတဲ့ ပေးစာတစ်စောင်ကို အမျိုးသားမြေယာအရင်းအမြစ် ဗဟိုကော်မတီ ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သူ ဒုတိယသမ္မတ ဦးဉာဏ်ထွန်းထံသို့ တာဝန်ယူမှုရှိသော စီးပွားရေးလုပ်ငန်းဆိုင်ရာ မြန်မာစင်တာ (MCRB) က ယခုနှစ် ဧပြီလ ၃၀ ရက်မှာ ပေးပို့ခဲ့ပါတယ်။ ကမ်းခြေသဲတွေက အဆောက်အအုံတွေမှာသုံးဖို့ မသင့်တော်ပါဘူး။ ဆားဓာတ်ပါဝင်မှု မြင့်မားတဲ့အတွက် ပြိုကျပျက်စီးနိုင်လို့ပါလို့ MCRB က စာထဲမှာ ထည့်သွင်း ဖော်ပြထားပါတယ်။

“ဒါ့အပြင် အခြားသဲအမျိုးအစားတွေနဲ့ယှဉ်ရင် ကမ်းခြေသဲရဲ့ လုံးဝန်းသောသဲမှုန်တွေက လှိုင်းပုတ်ခြင်းကြောင့် ပိုမိုချောမွတ်နေပြီး ချွန်ထက်တဲ့အစွန်းတွေ မပါသလောက်ပါပဲ။ ကွန်ကရစ်နဲ့ အင်္ဂတေရောစပ်မှုမှာ စွဲကပ်ခိုင်မာမှု မရှိတဲ့အတွက် ကမ်းခြေသဲတွေကို အသုံးပြုခြင်းက အဆောက်အအုံတွေကို တည်ငြိမ်မှု နည်းပါးစေပြီး ပြိုကျပျက်စီးမှုတွေ ဖြစ်တတ်ပါတယ်” လို့လည်း ထည့်သွင်း ဖော်ပြထားပါတယ်။

ငပလီကမ်းခြေရဲ့ ရှည်လျားငြင်သာစွာ ကွေ့ကောက်နေတဲ့ ကမ်းခြေကနေရတဲ့ သဲတွေကို အဲဒီဒေသက အဆောက်အအုံ တည်ဆောက်ရေး စီမံကိန်းတွေအတွက် အသုံးပြုပါတယ်။

စစ်တွေဆေးရုံကို ကလိုရင်းပါဝင်မှုများတဲ့ ပင်လယ်သဲနဲ့ တည်ဆောက်ခဲ့တာ ဖြစ်တယ်လို့ မစ္စတာစိုးသက်က ဆိုပါတယ်။ အခုဆို ဆေးရုံက ပဲ့ကျနေပါပြီ။ ငပလီဆေးရုံသစ်နဲ့ ကျောင်းသစ်တွေကလည်း အလားတူဖြစ်ရပ်မျိုးကို ကြုံတွေ့ရဖို့ ရှိပါတယ်။ “အဲဒါက တာဝန်မဲ့ရာကျပြီး အန္တရာယ်များရာလည်း ကျတယ်” လို့ မစ္စတာစိုးသက်က ဆိုပါတယ်။

ဦးဉာဏ်ထွန်းထံပေးပို့တဲ့ MCRB ရဲ့ ပေးစာထဲမှာ ကမ်းခြေပေါ်က သဲတွေကို ဖယ်ရှားခြင်းရဲ့ တခြားဆိုးကျိုးတွေကို ဖော်ပြထားပါတယ်။ တစ်ခုသောဆိုးကျိုးကတော့ ငပလီကမ်းခြေရဲ့ အေနေအထား အဆင့်နိမ့်သွားခြင်းဟာ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်းမှာ အလုပ်အကိုင်ပေါင်းများစွာကို ဖန်တီးပေးနေတဲ့ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေအပေါ် ထိခိုက်နိုင်ဖွယ်ရှိတယ်ဆိုတဲ့ အချက်ပါ။ ကမ်းခြေပြိုကျစေခြင်း၊ ဂေဟစနစ်ပျက်စီးစေခြင်းနဲ့ သဘာဝကပ်ဘေး အန္တရာယ်ကာကွယ်နိုင်စွမ်း လျော့နည်းသွားစေခြင်းတွေဟာ သဲတူးဖော်ခြင်းရဲ့ တခြား ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေ ဖြစ်ပါတယ်။

အဆိုပါ ပေးစာကို တုံ့ပြန်တဲ့အနေနဲ့ ဦးဉာဏ်ထွန်းက မေလ ၁၄ ရက်က ပေးပို့တဲ့ ပြန်စာမှာ သဲတူးဖော်ခြင်းပြဿနာရပ်နဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အပေါ် ကျရောက်နေတဲ့ ဆိုးကျိုးတွေကို အသိအမှတ် ပြုခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အဆိုပါပေးစာကို ဖတ်ရှုခဲ့ရတဲ့ Frontier ရဲ့ သတင်းရင်းမြစ်တွေအဆိုအရ သဲတူးဖယ်ရှားခြင်းကို ပိတ်ပင်တဲ့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေကို တင်းတင်းကြပ်ကြပ် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့လည်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး ပြည်ထောင်စုအစိုးရက ဘယ်လောက်များ ထိထိရောက်ရောက် ဆောင်ရွက်ပြီးပြီလဲ။

သမ္မတဦးသိန်းစိန်က ငပလီကို ၂၀၁၃ ခုနှစ်က သွားရောက်ခဲ့စဉ်အတွင်း ငပလီရဲ့ သဘာဝတောတောင် အဆောက်အအုံတွေကို ကာကွယ်ထိန်းသိမ်းလိုတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဘာလီကျွန်းပေါ်မှာ အုန်းပင်တွေထက် မြင့်တဲ့ အဆောက်အအုံ တည်ဆောက်ခြင်းအပေါ် ပိတ်ပင်မှုကို အားကျနေပုံရပါတယ်။ ဒါ့အပြင် သဲတူးခြင်းကို ပိတ်ပင်ခဲ့တဲ့ နည်းဥပဒေတစ်ရပ်အကြောင်းကိုလည်း မှတ်ချက်ပြုပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

အဲဒီအချိန်ကတည်းကစတင်ပြီး ဒေသန္တရအစိုးရအာဏာပိုင်တွေက သဲတူးဖော်ခြင်းကို ကမ်းခြေသုံးခုမှာ တရားဝင် ခွင့်ပြုခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီဆုံးဖြတ်ချက်ကြောင့် သူတို့အတွက် ဘဏ္ဍာရေးအရ အကျိုးမြတ်ရှိ၊ မရှိကိုတော့ တိတိကျကျ မသိရသေးပါဘူး။ ဒါပေမယ့် အကျိုးအမြတ် မရနိုင်စရာတော့ မရှိပါဘူး။ ပြည်ထောင်စုအဆင့်နဲ့ ဒေသန္တရအဆင့်က အာဏာပိုင်တွေဟာ ပြိုင်တူလှုပ်ရှား ဆောင်ရွက်နေကြတာ မဟုတ်ပါဘူး။ အဆင်ပြေရုံလောက်သာ ဆောင်ရွက်နေကြတာပါ။

သမ္မတဦးသိန်းစိန်နဲ့ ဒုတိယသမ္မတ ဒေါက်တာစိုင်းမောက်ခမ်းတို့နှစ်ယောက် အခုနှစ်ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ်ကာလအတွင်း ငပလီကို ရောက်ရှိလာတဲ့အချိန်မှာ ငါးထပ်ဟိုတယ်တစ်ခု ဆောက်လုပ်ဖို့ တူးဖော်ထား၊ စုဆောင်းထားတဲ့ သဲပုံကြီးတွေကို မမြင်ရစေဖို့ စိမ်းပြာရောင် ပလပ်စတစ်စတွေနဲ့ ဖုံးကွယ်ထားခဲ့ကြတယ်လို့ မစ္စတာစိုးသက်က ဆိုပါတယ်။

သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ပျက်စီးရခြင်းအတွက် ကမ်းခြေပေါ်က သဲတွေကို တူးယူနေကြတဲ့ ကားတွေ၊ ဂေါ်ပြားတွေနဲ့ လူတွေကိုပဲ အပြစ်တင်လို့မရပါဘူးလို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။

ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းတွေအတွက် နေ့စားအလုပ်သမားတွေ သဲစုဆောင်းနေကြစဉ်။ ဓာတ်ပုံ - ဟန်းစ် ဟာ့စ်

ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းတွေအတွက် နေ့စားအလုပ်သမားတွေ သဲစုဆောင်းနေကြစဉ်။ ဓာတ်ပုံ – ဟန်းစ် ဟာ့စ်

စီးပွားရေးသမားတချို့က အတော်လေးစိုးရိမ်ဖွယ်ကောင်းတဲ့ ဆောင်ရွက်မှုတွေ ပြုလုပ်နေကြပါတယ်။ စပယ်ကြီးရွာအနီးက ဘောလုံးကွင်း သုံးကွင်းစာလောက်ရှိတဲ့ စိမ့်မြေတစ်ခုကို သဲတွေနဲ့ ဖို့ထားပါတယ်။ သဲတွေကို လပေါင်းများစွာကြာအောင် စုပ်ယူထားတာပါ။ မြေပိုင်ရှင်ဖြစ်တဲ့ ပြင်ဦးလွင်မြို့တော်ဝန်နဲ့ SM and Associates ပိုင်ရှင်ဖြစ်သူ ဦးစိုးမြင့်က ဒီနေရာပေါ်မှာ ဘာလုပ်မလဲဆိုတာကိုတော့ တိတိကျကျ မသိရပါဘူး။

ဒီပြဿနာရပ်ကို ဖြေရှင်းဖို့အတွက် အဓိက အရေးပါဆုံးအရာက ပညာရေးပဲ ဖြစ်တယ်လို့ MCRB ရဲ့ ဒါရိုက်တာဖြစ်သူ ဗစ်ကီဘိုးမန်းက ဆိုပါတယ်။

“အခြားကမ်းခြေတွေပေါ်က သဲတွေကို တူးယူခြင်းရဲ့ ကာလလတ်နဲ့ ကာလရှည် အကျိုးသက်ရောက်မှုတွေကို ဖော်ပြနိုင်တဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ရေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေ လာရောက်ကြည့်ရှု့ဖို့ ကျွန်မတို့ ကြိုးပမ်းလိုပါတယ်။ ဒါဟာ အကန့်အသတ်ရှိတဲ့ ရင်းမြစ်တစ်ခုဆိုတာကို လူတွေနားမလည်တာက ပထမပြဿနာရပ်လို့ ယူဆတာကြောင့် အခုလိုလာစေချင်တာပါ” လို့ မစ္စဘိုးမန်းက ဆိုပါတယ်။

“ကျောင်းတွေကို သွားရောက် သင်ကြားတဲ့ အစီအစဉ်တစ်ခုလည်း လိုချင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ယူနက်စကိုရဲ့ သဲသောင်ပြင်စောင့်ကြည့်ရေး အစီအစဥ ်ဒီနေရာမှာ လာရောက်ဆောင်ရွက်ဖို့အတွက် ရန်ပုံငွေ ပြတ်လတ်နေပုံရပါတယ်” လို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။

ဆိုးရွားတဲ့ သတင်းတစ်ခုကတော့ လက်ရှိပြဿနာဟာ ထင်ထားတာထက်တောင် ပိုမိုကျယ်ပြန့်နေတယ် ဆိုတာပါပဲ။ “ဆိုးတာက ဒီပြဿနာဟာ ငပလီတစ်ခုတည်းမှာတင် ဖြစ်နေတာ မဟုတ်ပါဘူး” လို့ မစ္စဘိုးမန်းက ဆိုပါတယ်။ “ငွေဆောင်နဲ့ အောက်ပိုင်းဒေသဖြစ်တဲ့ တနင်္သာရီဒေသက လူတွေသိပ်မမြင်တဲ့ နေရာတွေမှာလည်း ဖြစ်ပွားနေပါတယ်”

မြန်မာနိုင်ငံမှာ နှစ်ပေါင်း ၄၀ လောက် နေထိုင်ခဲ့ရုံမျှသာမက ငပလီက သဲတူးဖူးခြင်းရဲ့ အကျိုးဆက်တွေကို ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျ တွေ့မြင်ခဲ့ရသူလည်းဖြစ်တဲ့ မစ္စတာစိုးသက်အဆိုအရ အစိုးရအနေနဲ့ အလျင်အမြန် ဆောင်ရွက်ဖို့ လိုအပ်နေပါတယ်။ “သဘာဝရဲ့ နှစ်ပေါင်းထောင်နဲ့ချီပြီး တည်ဆောက်ထားတဲ့အရာကို လူတွေက ခဏလေးနဲ့ ဖျက်ဆီးနိုင်စွမ်း မရှိသင့်ပါဘူး။ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်နဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့က ငပလီမှာရှိတဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ပျက်စီးမှုကို အဆုံးသတ်မယ့် မူဝါဒချမှတ်ဖို့ ပြင်ဆင်ထားပြီးလောက်ပြီလို့ ကျွန်တော်မျှော်လင့်ပါတယ်” လို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။

———————————————————————————–

အနံ့ဆိုးတဲ့ စွန့်ပစ်အမှိုက်များ

စွန့်ပစ်အမှိုက်တွေကလည်း အရင်အတိတ်ကာလအတွင်းမှာ ငပလီနဲ့သံတွဲဒေသတွေရဲ့ ပြဿနာတစ်ရပ် ဖြစ်ပါတယ်။ သံတွဲမြို့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကော်မတီ (TCDC) က အမှိုက်တွေကို ပုံမှန်စုဆောင်းပေးခြင်း မရှိလို့ပါ။

ဒီပြဿနာကို ဖြေရှင်းဖို့အတွက် မြန်မာ့စားဖိုမှူးများအစည်းအရုံးက ကနဦးဆောင်ရွက်မှုအဖြစ် TCDC အနေနဲ့ တစ်ပတ်တစ်ကြိမ်ပဲ ရှင်းလင်းပေးနိုင်အောင် ကွန်ကရစ်အမှိုက်ပုံးတွေကို တည်ဆောက်ပေးခဲ့ပါတယ်။ ငပလီကမ်းခြေရဲ့ တောင်ဘက်စွန်းမှာရှိတဲ့ လင်းသာရွာ အပြင်ဘက်မှာ ပထမဆုံးသော ကွန်ကရစ်အမှိုက်ပုံးထားရှိခြင်းက အတော်လေး အောင်မြင်ခဲ့ပါတယ်။

၂၀၁၃ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလမှာတော့ ငပလီဟိုတယ်တွေက ရခိုင်ပြည်နယ် မြန်မာ့ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း (MHAR) နဲ့ပူးပေါင်းပြီး ထည့်ဝင်လှူဒါန်းငွေတွေ ကောက်ယူခဲ့ပါတယ်။ ဟိုတယ်တစ်ခုချင်းစီက အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၀၀ တန် အခန်းတစ်ခန်းစီ လှူဒါန်းခဲ့ပါတယ်။ ပိုကြီးတဲ့ဟိုတယ်တွေက ဒေါ်လာ ၁၅၀ တန် တစ်ခန်းစီ လှူဒါန်းကြပါတယ်။ အမှိုက်သိမ်းကားနှစ်စီး ဝယ်ယူဖို့အတွက်ပါ။ တချို့ဟိုတယ်တွေက အမှိုက်သိမ်းသူ ၁၀ ဦးရဲ့ လစာအပြင် အမှိုက်ကား ထိန်းသိမ်းပြုပြင်ရေးနဲ့ လောင်စာဆီဖိုးအတွက် ဧည့်သည်တစ်ဦး တည်းခိုသည့်အခါတိုင်း ၁ ဒသမ ၅ ဒေါ်လာစီ ထည့်ဝင်ခဲ့ပါတယ်။

စွန့်ပစ်အမှိုက်တွေကို ကားနဲ့လှည့်လည် စုဆောင်းမယ့် နားလည်မှု စာချွန်လွှားတစ်ရပ်ကိုလည်း TCDC နဲ့ လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့ပါတယ်။

ငပလီဟိုတယ် လုပ်ငန်းရှင်တွေ အဆိုအရ MHAR ကနေ ဝယ်ယူခဲ့တဲ့ အဆိုပါအမှိုက်ကားတွေ အခုမရှိတော့ပါဘူး။ ဒါ့အပြင် ၂၀၁၅ ခုနှစ် သြဂုတ်လကတည်းက အမှိုက်ပုံးတွေကို TCDC က လာရောက်ရှင်းလင်းပေးခြင်း မရှိတော့ဘူးလို့လည်း ဆိုကြပါတယ်။ ဒါက ကမ်းခြေလမ်းတစ်လျှောက်မှာ အနံ့ဆိုးတဲ့ အမှိုက်ပုံတွေ ရှိနေရခြင်းရဲ့ အကြောင်းရင်းတစ်ခုပါ။ “အမှိုက်ကားတွေ ဝယ်ပေးတယ်၊ လောင်စာဆီနဲ့ လခတွေအတွက် ကျခံပေးတယ်ဆိုရင်တောင် TCDC က အမှိုက်သိမ်းပေးမှာ မဟုတ်ပါဘူး” လို့ အကြောင်းသိနေတဲ့ ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးက ဆိုပါတယ်။ 

အောင်မင်း ဘာသာပြန်သည်။

More stories

Latest Issue

Support our independent journalism and get exclusive behind-the-scenes content and analysis

Stay on top of Myanmar current affairs with our Daily Briefing and Media Monitor newsletters.

Sign up for our Frontier Fridays newsletter. It’s a free weekly round-up featuring the most important events shaping Myanmar