ဝေးလှသည့် တရားရုံးများမှ တရားစီရင်မှုကို ကျွန်တော်တို့မစောင့်နိုင်

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဒုက္ခသည်စခန်းများမှ ရိုဟင်ဂျာများသည် နိုင်ငံတကာတရားရုံးများမှ တရားစီရင်မှုကို သဘာဝမကျ၊ လက်တွေ့ဘဝနှင့် ကင်းကွာလှစွာ မျှော်လင့်နေခဲ့ကြပါသည်။ အိုင်စီဂျေရှေ့၌ ရှိနေသောအမှုသည် စိတ်ပျက်စရာ ပြီးဆုံးတော့မည့်ပုံပေါ်နေပါသည်။

ဇာဟီဒူလာ၊ ရှိုဟစ်နှင့် အက်ဘ်ဒူလာ ဇူဘဲရ်တို့ ရေးသားသည်။

ရိုဟင်ဂျာများအား လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုမှ ကာကွယ်ရန် အရေးယူလုပ်ဆောင်မှုများအကြောင်းကို သည်ဟိဂ်မြို့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံးထံ ပထမအစီရင်ခံစာကို မြန်မာအစိုးရသည် မေလ ၂၃ ရက်တွင် တင်ရပါသည်။ အစီရင်ခံစာကို လူသိရှင်ကြား ထုတ်ဖော်ကြေညာမည် မဟုတ်သဖြင့် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ဖြစ်ပေါ်နေသော အခြေအနေနှင့်ပတ်သက်၍ မြန်မာအစိုးရက ဘာတွေပြောလိမ့်မည်ဆိုသည်ကို ကျွန်တော်တို့ တွေးဆကြည့်ရုံသာ မှန်းဆကြည့်နိုင်ပါသည်။

လွန်ခဲ့သော သုံးနှစ်အတွင်း ရိုဟင်ဂျာအကြောင်း ဆွေးနွေးပွဲများကို ကျွန်ုပ်တို့မပါဘဲ အများအပြား လုပ်ခဲ့ကြပါသည်။ မြန်မာ့အစီရင်ခံစာနှင့်ပတ်သက်၍ ကျွန်ုပ်တို့ ပြောကြားခွင့်ရပါက အောက်ပါအတိုင်းပြောကြားလိုပါသည်။

အိုင်စီဂျေက ယာယီအရေးယူဆောင်ရွက်ရန် ထုတ်ပြန်ပြီး နောက်လေးလကြာပြီးသည့်နောက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကျွန်ုပ်တို့၏ ဘဝမှာ ပို၍ဆိုးရွားလာခဲ့ပါသည်။ ဒုက္ခသည်စခန်းများတွင် တရားဥပဒေမရှိ၊ ပညာရေးမရှိ၊ အသက်မွေးမှုအလုပ်မရှိ၊ လှုပ်ရှားသွားလာခွင့်မရှိ၊ အင်တာနက်မရှိ၊ အနာဂတ်အတွက် မျှော်လင့်ချက်မရှိခဲ့ပါ။

လှေများဖြင့် ထွက်ပြေးကြသူများ၊ လူမှောင်ခိုသမားများ၏ နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်း မတရားခြိမ်းခြောက် ငွေညှစ်ခံရသူများအတွက် တရားဥပဒေလည်း ဘာမျှမရှိပါ။ ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများတွင် အတင်းအကျပ်ပါဝင်လုပ်ကိုင်ရန် စေခိုင်းခံကြရသော လူငယ်များ၊ ဂိုဏ်းခေါင်းဆောင်များ၏ မတရားပြုကျင့်ခံကြရသော အမျိုးသမီးငယ်များအတွက် တရားဥပဒေမရှိခဲ့ပါ။ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် သူတို့နှင့်မဆိုင်ပါဘဲလျက် စစ်ပွဲအတွင်း ပိတ်မိနေသော ကျွန်ုပ်တို့၏ ညီအစ်ကိုမောင်နှမများအတွက် ဥပဒေမရှိပါ။

ဇန်နဝါရီလတွင် အိုင်စီဂျေက အမိန့်ချပြီးနောက် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ဖြစ်ပျက်ခဲ့သော အလွဲသုံးစားပြုကျင့်မှုများကို ရိုဟင်ဂျာအရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများက မှတ်တမ်းပြုစုထားခဲ့ပါသည်။ ဇန်နဝါရီနှင့် မေလအတွင်း မြေမြှုပ်မိုင်းနှင့် ဗုံးဆန်၊ အမြှောက်ဆန်တို့ကြောင့် သေဆုံး၊ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရသူများအပါအဝင် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်ခံရမှု ၅၄ မှုကို မှတ်တမ်းပြုထားခဲ့ပါသည်။ နယ်နိမိတ်၏ နှစ်ဘက်စလုံးတွင် အင်တာနက် ဖြတ်တောက်ထားသည်ဖြစ်ရာ တကယ့်အရေအတွက်မှာ ထို့ထက်ပိုများနိုင်ဖွယ်ရာရှိပါသည်။

သို့သော် ဒီအကြောင်း အိုင်စီဂျေကို ကျွန်ုပ်တို့ ပြောမပြနိုင်ပါ။ အကြောင်းမှာ ကျွန်ုပ်တို့မှာ အိုင်စီဂျေထံ ပြောပြခွင့် ပေးမထား၍ဖြစ်ပါသည်။ လွန်ခဲ့သော လေးလက သည်ဟိဂ်တွင် အိုင်စီဂျေက ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ၏ အရေးပေါ်လုပ်ဆောင်ရေးကို ထောက်ခံဆုံးဖြတ်လိုက်ရာတွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တောင်ပိုင်း၊ ကော့ဘဇားမှ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်များက အောင်ပွဲခံခဲ့ကြပါသည်။ တရားဥပဒေ၏ အရသာကို ကျွန်ုပ်တို့ ပထမဆုံးခံစားရမှုပင်ဖြစ်ပါသည်။ တရားဥပဒေကို ကာလကြာရှည်တောင့်တခဲ့သည်ဖြစ်ရာ ဤအရသာမှာ ချိုမြိန်လှပါသည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ ရိုဟင်ဂျာ ဗော်လန်တီယာများ၊ သုတေသနလုပ်သူများနှင့်အတူ အိုင်စီဂျေအမှုအပေါ် ဒုက္ခသည် ရာပေါင်းများစွာ၏ သဘောထားကို မေးမြန်းကြည့်ခဲ့ကြသည်။ ထိုပြောဆိုဆွေးနွေးမှုများသည် ကျွန်ုပ်တို့အား စိုးရိမ်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပါသည်။

ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်များအကြား အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဥပဒေအပေါ်တွင် မျှော်လင့်ချက်များ မြင့်မားခဲ့သော်လည်း အိုင်စီဂျေအကြောင်း သိနားလည်မှု အလွန်နည်းပါးကြပါသည်။

ရိုဟင်ဂျာများအား နိုင်ငံသားပေးပြီး ရခိုင်ပြည်သို့ပြန်ပြီး အလုပ်လုပ်ကိုင် စားသောက်ခွင့်ရရန်သာ ဒုက္ခသည်စခန်းများရှိ ဗလီများတွင် ဆုတောင်းနေကြသည်ကိုသာ ကြားကြရပါမည်။ အိုင်စီဂျေက မြန်မာနိုင်ငံကို ရိုဟင်ဂျာများအား တစ်နှစ်အတွင်း ပြန်ခေါ်ရန် ဖိအားပေးနိုင်လိမ့်မည်ဟု သူတို့က ထင်နေကြပါသည်။

ကျွန်ုပ်တို့၏ လုံခြုံရေးစောင့်ကြည့်ရန် နိုင်ငံတကာ ငြိမ်းချမ်းရေးထိန်းသိမ်းသူများအား အိုင်စီဂျေက ရခိုင်သို့ ချထားစေလွှတ်မည်ဟု လူအချို့က မျှော်လင့်နေကြပါသည်။

လူအများက အိုင်စီဂျေကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ရာဇဝတ်ခုံရုံး အိုင်စီစီနှင့် ရောထွေးနေကြသည်၊ ကုလသမဂ္ဂ၊ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအဖွဲ့ ASEAN နှင့် ဂမ်ဘီယာ အပါအဝင် ၅၇ နိုင်ငံဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော အစ္စလာမ္မစ် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအဖွဲ့ အိုအိုင်စီကိုလည်း ရောထွေးနေသည်။ လူတစ်ယောက်ကဆိုလျှင် အိုင်စီဂျေကို ကမ္ဘာ့သမ္မတကြီးဟုလည်းကောင်း၊ နောက်တစ်ယောက်က ကမ္ဘာ့ပုလိပ်ကြီးဟုလည်းကောင်း ပြောဆိုနေကြသည်။

ယခုတော့မှသာ သူတို့ထင်သလို အိုင်စီဂျေတွင် ဘာ အာဏာပါဝါမှ မရှိမှန်း သူတို့နားလည်လာကြသည်၊ မြန်မာနိုင်ငံကိုလည်း ဘယ်လိုဖိအားမျိုးမှ မပေးနိုင်၊ ကမ္ဘာ့ပုလိပ်ကြီးဆိုတာလည်း မရှိသဖြင့် ချမှတ်လိုက်သော အမိန့်နှင့် ဆုံးဖြတ်ချက်များကို မဖြစ်မနေ လိုက်နာအောင်လည်း မလုပ်နိုင်၊ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံကို ခုံရုံးတင် ကြားနာဖို့က နောက်အချိန် ငါးနှစ်မက ကြာနိုင်သည်။ ဒီခုံရုံးက ကျွန်ုပ်တို့ကို အိမ်ပြန်နိုင်ရန် ဘယ်လိုမှ မကူညီနိုင်ချေ။

နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းကလည်း အိုင်စီဂျေနှင့် အိုင်စီစီတို့အကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့ကို အမှန်အတိုင်း ရိုးရိုးသားသားပြောခဲ့သင့်ပါသည်။ မျှော်လင့်ချက်တွေ သိပ်မထားရန် အစကတည်းက ပြောခဲ့သင့်ပါသည်။

ကျွန်ုပ်တို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရောက်သည့်အချိန်မှစ၍ ရာနှင့်ချီသော နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများ ကျွန်ုပ်တို့ စခန်းများသို့ လာပြီး မေးကြပြောကြပါသည်။ ဒီနိုင်ငံတကာခုံရုံးတွေကမှတဆင့် ရိုဟင်ဂျာတွေအတွက် တရားဝင်အောင် လုပ်ပေးပါမည်ဟု ကတိပေးခဲ့ကြပါသည်။

“တရားမျှတမှုဆိုတာ ကျွန်ုပ်တို့အတွက် ဘာအဓိပ္ပာယ်လဲဆိုတာကို ကျွန်တော်တို့ ရှင်းပြချိန်မှာတော့ သူတို့ နားမထောင်ကြတော့ပါဘူး၊ ကျွန်တော်တို့အဖို့တော့ တရားမျှတမှုဆိုတာ အမြန်ဆုံး အိမ်ပြန်နိုင်ဖို့၊ မြန်မာပြည်မှာ နိုင်ငံသားအခွင့်အရေးရဖို့၊ ဘေးကင်းလုံခြုံဖို့ ကျွန်တော်တို့ ကိုယ်ကို ရိုဟင်ဂျာလို့ ခေါ်နိုင်ဖို့ပါပဲ”

ကျွန်တော်တို့ ဖြစ်ပျက်ခဲ့တာတွေဟာ လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုဆိုတာ ပြောဖို့အတွက် နိုင်ငံတကာတရားရုံး မလိုပါဘူး၊ ဒါဟာ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုပဲဆိုတာ ကျွန်တော်တို့သိပါတယ်။ ဒါဟာ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုလို့ ကမ္ဘာကသိပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့အကြောင်းတွေကို ကမ္ဘာက သိပြီးပါပြီ၊ ကျွန်တော်တို့ ခံစားမှုတွေကို ကမ္ဘာက သိပြီးပါပြီ။

အစိုးရက ခန့်အပ်ထားတဲ့ လွတ်လပ်သော စုံစမ်းရေးကော်မရှင်ရဲ့ ထောက်ခံတင်ပြမှုအရ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်သားအနည်းငယ်ကို စစ်ခုံရုံးတင် စစ်ဆေးပြီး အပြစ်ပေးရုံနဲ့ ရခိုင်မှာ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်တာတွေ ရပ်သွားမယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ မယုံကြည်ပါဘူး၊ နောက်ထပ် အိုင်စီဂျေက ငါးနှစ် (သို့) ဆယ်နှစ် အချိန်ယူဦးမယ်ဆိုရင် နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းကို မေးချင်ပါတယ်၊ ကနေ့ဖြစ်ပျက်နေတဲ့ မတရားမှုတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘာလုပ်မှာလဲ၊ ကျွန်တော်တို့ အိမ်ပြန်နိုင်အောင် ဘာလုပ်ပေးမှာလဲ၊ ပညာမရှိဘဲ၊ အလုပ်အကိုင်မရှိဘဲ၊ နောက် ငါးနှစ်၊ ဆယ်နှစ် ဘယ်လိုလုပ်စောင့်ရမှာလဲ။ တရားမျှတမှုဆိုတာ ဥရောပတိုက်က တရားရုံးတစ်ခုမှာရှိတာလို့ နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းက ယူဆနေပါသလား။

အမှန်က ရိုဟင်ဂျာတွေဟာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ မြန်မာပြည်မှာ တရားမှုကို အလိုရှိတာပါ၊ ကျွန်တော်တို့ အိမ်ပြန်ချင်ပါတယ်၊ ကျောင်းတက်ချင်ပါတယ်၊ အလုပ်လုပ်ချင်ပါတယ်၊ အန္တရာယ်ကင်းချင်ပါတယ်၊ ကျွန်တော်တို့အတွက် တရားမှုဆိုတာ ဒါပါပဲ။

ဇာဟီဒူလာ၊ ရှိုဟစ်နှင့် အက်ဘ်ဒူလာ ဇူဘဲရ်တို့သည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၊ ကူတူပါလောင် ဒုက္ခသည်စခန်းတွင် နေထိုင်ကြသော ရိုဟင်ဂျာလူငယ်ခေါင်းဆောင်များဖြစ်ကြပြီး သုတေသနလုပ်အားပေးအဖြစ် အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းဝင်များဖြစ်ကြသည်။ သူတို့သည် လွန်ခဲ့သော လအနည်းငယ်အတွင်းက ဒုက္ခသည်များနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။

ဦးကိုကို ဘာသာပြန်သည်။

More stories

Latest Issue

Support our independent journalism and get exclusive behind-the-scenes content and analysis

Stay on top of Myanmar current affairs with our Daily Briefing and Media Monitor newsletters.

Sign up for our Frontier Fridays newsletter. It’s a free weekly round-up featuring the most important events shaping Myanmar