ရန်ကုန်မှာ လူတွေနဲ့ခပ်ဝေးဝေးဘယ်လိုနေမလဲ

Nicole Tu-Maung

လူသွားလူလာများသော နိုက်ကလပ်များ၊ ဂီတပွဲများမှစ၍ ညဈေးများ၊ အနုပညာပွဲတော်များအထိပါဝင်သည့် လှုပ်ရှားသက်ဝင်လှသော လူလုံးပြပွဲများကြောင့် ရန်ကုန်သည် အပျော်အပါးနှစ်သက်လှသည့် ဒေသခံများနှင့် နိုင်ငံခြားသားများအတွက် စွဲဆောင်မှုရှိသော နေရာတစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်။ သို့သော် ကမ္ဘာကြီးရှိ နေရာအတော်များများတွင် COVID-19 ကူးစက်ရောဂါကြောင့် လူစုလူဝေးပြုမှုပိတ်ပင်ခြင်းကဲ့သို့ ကူးသန်းသွားလာမှုများကန့်သတ်ကာ ရောဂါတိုက်ဖျက်ရေးလုပ်ဆောင်နေချိန်တွင် ရန်ကုန်ရှိ ပျော်ပွဲရွှင်ပွဲများကို ဖျက်သိမ်းပြီး ယင်းပွဲများကျင်းပမည့်နေရာများကိုလည်း ရက်အကန့်အသတ်မရှိ ပိတ်သိမ်းထားလိုက်ပြီဖြစ်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံ၌ COVID-19 ကူးစက်ခံရသူအဖြစ် အတည်ပြုထုတ်ပြန်သူဦးရေ အနည်းငယ်သာရှိနေသေးသော်လည်း ကြိုတင်ကာကွယ်ရေးအတွက် လုပ်ဆောင်မှုများကို ကြိုဆိုရမည်ဖြစ်သည်။ ကူးစက်နှုန်းမြန်ဆန်သည့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို တားဆီးရေးတွင် လူစုလူဝေးမပြုဘဲ ခပ်ဝေးဝေးနေသည့် နည်းလမ်းသည် အထိရောက်ဆုံးဖြစ်ကြောင်း သုတေသနများကလည်း ဖော်ပြခဲ့ကြပြီးဖြစ်သည်။ လူလူချင်း မျက်နှာချင်းဆိုင်ဆက်ဆံမှုကိုလျှော့ချပြီး ခပ်ဝေးဝေးနေရမည်ဆိုသည်မှာ အစားအစာများနှင့် အခြားလိုအပ်သော ပစ္စည်းများကို လိုအပ်သည်ထက်ပိုမိုဝယ်ယူစုဆောင်းခြင်းကို ဆိုလိုခြင်းမဟုတ်ချေ။ ကိုယ့်မိသားစုအပြင်ဘက်ရှိ သူစိမ်းများနှင့် ဆက်ဆံပြောဆိုမှုကို မလိုအပ်ဘဲ မလုပ်ဆောင်ခြင်း၊ လူထူထပ်သော နေရာများကို ရှောင်ကြဉ်ခြင်းနှင့် တစ်ကိုယ်ရေကျန်းမာရေးကောင်းမွန်အောင် နေထိုင်ခြင်းကိုသာ ဆိုလိုပါသည်။
အဲ့ဒီလိုနေထိုင်ခြင်းကိုသာ လူလူချင်းအနီးကပ်မဆက်ဆံဘဲ ခပ်ဝေးဝေးနေခြင်းဟု ဆိုလိုပါသည်။ လူလူချင်း ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုကို အနည်းဆုံးအထိ လိုအပ်သလောက်ထားရှိခြင်းဖြင့် ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုအလားအလာကိုလျှော့ချပြီး သက်ကြီးရွယ်အိုများ၊ ရောဂါအခံရှိသူများ၊ အစားအစာနှင့် စီးပွားရေးအရင်းအမြစ်နည်းပါးလှသူများကဲ့သို့ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်လျှင် ထိခိုက်မှုအရှိနိုင်ဆုံးလူများကိုလည်း တစ်ပါတည်းကာကွယ်ပေးပြီးသားဖြစ်နေမည်ဖြစ်သည်။ COVID-19 ကူးစက်ခံရသူဦးရေသည် အချိန်တိုအတွင်း မြင့်တက်လာပြီး ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစနစ်အပေါ် ဝန်ပိစေနိုင်သည်ကို အီတလီနှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတို့ကဲ့သို့ COVID-19 ကူးစက်ခံရသူဦးရေများပြားလှသည့် နိုင်ငံများရှိ ဖြစ်ရပ်များက ပြသနေသည်။ မြန်မာနိုင်ငံရှိ လူဦးရေအထူထပ်ဆုံးမြို့ဖြစ်သည့် ရန်ကုန်တွင် COVID-19 ကူးစက်မှုမှ ကြိုတင်ကာကွယ်ရန် လူလူချင်း အနီးကပ်မဆက်ဆံဘဲ ခပ်ဝေးဝေးနေသည့် အကျင့်ကို လုပ်ဆောင်ရမည်ဖြစ်သည်။ ယင်းသို့လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများနှင့် အများပြည်သူတို့အပေါ်ပိစေမည့် ဝန်သက်သာသွားစေမည်ဖြစ်သည်။
လူလူချင်းအနီးကပ်မဆက်ဆံဘဲ ခပ်ဝေးဝေးနေခြင်းဟု ဆိုလိုက်လျှင် လုံးဝကို မဆက်ဆံဘဲ တံခါးပိတ်ဝါဒကျင့်သုံးမည်ဟု ဆိုလိုခြင်းမဟုတ်ချေ။ လူမှုရေးအရ ဆက်သွယ်မှု ဆက်လက်ထားရှိခြင်း၏အရေးပါပုံကို အလေးအနက်ပြောလိုသောကြောင့် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အပါအဝင် ကျွမ်းကျင်သူများက ရုပ်ပိုင်းအရ ခပ်ဝေးဝေးနေခြင်းဆိုသည့် အသုံးအနှုန်းကိုသာ သုံးစွဲရန် တိုက်တွန်းကြသည်။ ရောဂါကူးစက်မှုကိုတားဆီးရန်အတွက် လူများနှင့်ခပ်ဝေးဝေးနေသည့် အကျင့်နှင့် လိုက်လျောညီထွေရှိအောင် နေ့စဉ်လုပ်ကိုင်နေကျအပြုအမူများကို ပြောင်းလဲနိုင်ရမည်ဖြစ်သည်။ ရန်ကုန်တွင် စိတ်ချမ်းသာကိုယ်ကျန်းမာရှိရေးကြိုးစားနေထိုင်ရင်း လူများနှင့်လည်း ခပ်ဝေးဝေးနေထိုင်နိုင်ရေးအတွက် အကြံပြုချက်တချို့ကို တင်ပြလိုက်ရပါသည်။

ဉာဏ်နှင့်ယှဉ်ပြီး ကျန်းမာရေးလိုက်စားပါ

အားကစားခန်းမများ မပိတ်သေးဘူးဟု မှတ်ယူထားပါမည်။ အားကစားခန်းမသို့သွားမည့်အစား နေအိမ်မှာပင် ကျန်းမာရေးလေ့ကျင့်ခန်းလုပ်နိုင်အောင် ကြိုးစားပါ။ လေကောင်းလေသန့်ရှုချင်လျှင်လည်း ကိုလိုနီခေတ်က မြင်းပြိုင်ကွင်းကို အများပြည်သူအပြေးလေ့ကျင့်နိုင်ရန် ပြောင်းလဲထားသည့် ကျိုက္ကစံမြင်းပြိုင်ကွင်းကိုသွားပါ။ အရိပ်ရသော အပင်များလည်းရှိ၊ ကျယ်ပြန့်သော ပြေးလမ်းများလည်းရှိသောကြောင့် ကိုယ့်ခန္ဓာကိုယ် လှုပ်ရှားတက်ကြွနေအောင် လုပ်နိုင်သလို တစ်ချိန်တည်းမှာပင် အခြားအပြေးလေ့ကျင့်သူများနှင့်လည်း အနီးကပ်မထိတွေ့မိအောင် လုပ်နိုင်မှာဖြစ်သည်။

တိတ်ဆိတ်သည့်နေရာတစ်နေရာကိုရှာပြီး စာဖတ်လျှင်ဖတ်ပါ

ဒါမှမဟုတ် စိတ်အပန်းဖြေပါ။တရားထိုင်လျှင်လည်း ထိုင်ပါ။ အစိမ်းရောင်များများရှိသည့် နေရာသည် စိတ်ဖိစီးမှုနှင့် စိတ်ပူပန်မှုတို့ကို လျော့ကျစေပါသည်။ မဟာဗန္ဓုလပန်းခြံနှင့် ရွှေတိဂုံစေတီတော်တို့ကဲ့သို့ လူအများသွားလာတတ်သည့်နေရာများသည် များသောအားဖြင့် လူများဖြင့် ပြည့်နေတတ်သော်လည်း ငါးထပ်ကြီးဘုရား၊ ခြောက်ထပ်ကြီးဘုရားနှင့်ချင်းချောင်းနန်းတော်ကဲ့သို့ လူအများအပြားသွားရောက်လေ့မရှိဘဲ စိမ်းစိုသော အပင်ခပ်များများရှိသည့်နေရာများလည်းရှိနေတတ်ပါသည်။ယင်းနေရာများသည် များသောအားဖြင့် တိတ်ဆိတ်နေတတ်ပြီး စာဖတ်ရန်၊ စိတ်အပန်းဖြေရန်နှင့် နေဝင်ချိန်ကိုကြည့်ရန် ကောင်းမွန်သော နေရာများဖြစ်ကြသည်။ အဲ့ဒီနေရာများတွင် လူခပ်များများတွေ့လျှင်တော့ လူခပ်နည်းနည်းသာတွေ့ရမည့် အချိန်နှင့် နေရာကိုရွေးချယ်ကြည့်နိုင်သည်။

ဈေးဝယ်သည့် အကျင့်ကိုပြောင်းလဲပါ

အဆောက်အအုံအတွင်းဖွင့်ထားပြီး စင်များကြား ကျဉ်းမြောင်းသော လူသွားလမ်းများရှိသည့် ကုန်စုံဆိုင်များသည် အခြားလူများနှင့် အနီးကပ်ထိတွေ့ရန် အခွင့်အလမ်းများသည့်နေရာများဖြစ်ကြသည်။ အဲ့ဒီနေရာများရှိ ပစ္စည်းတင်တွန်းလှည်းနှင့် ခြင်းတောင်းများကိုလည်း လာရောက်သူအများစုက အသုံးပြုခဲ့ကြပြီးဖြစ်လိမ့်မည်။ အခြားလူဆီမှ COVID-19 ကူးစက်မှုမရှိစေရန်နှင့် ငွေချေရန် စောင့်ဆိုင်းနေသည့် လူတန်းရှည်ကြီးထဲတွင် မပါဝင်မိစေရန်အတွက် ကိုယ်နေထိုင်သည့် ရပ်ကွက်ရှိ ဈေးသည်များထံမှသာ အားပေးစေချင်သည်။ အဆောက်အအုံထဲတွင် ဖွင့်ထားသည့် စတိုးဆိုင်ကို မသွားမဖြစ်သွားရမည်ဆိုပါက ကိုယ့်အိမ်ကနေ ဈေးဝယ်အိတ်ယူသွားပြီး စတိုးဆိုင်ကို သွားရသည့် အကြိမ်နည်းနိုင်သမျှ နည်းအောင် လုပ်ဆောင်ပါ။ စားသောက်ဆိုင်များကို မကြာသေးမီတွင် ပိတ်သိမ်းခဲ့ရသောကြောင့် ယင်းဆိုင်များ၏စီးပွားရေးနှင့် အလုပ်သမားများထိခိုက်နစ်နာခဲ့ရသော်လည်း ပါဆယ်ဝယ်ယူနိုင်သည့် နေရာများလည်းရှိနေပါသေးသည်။ ပါဆယ်ဝယ်ယူခြင်းသည် ယင်းစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကို အကူအညီပေးခြင်းဖြစ်သလို COVID-19 ကူးစက်ခံရနိုင်ခြေရှိမှုကိုလည်း လျှော့ချပေးနို်ုင်ပါသည်။

အများပြည်သူသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးစနစ်နှင့် ရုံးတက်ရုံးဆင်းချိန်များကို ရှောင်ပါ

အပြင်ထွက်စရာရှိပါကလည်း အများပြည်သူသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးစနစ်ကိုသုံးမည့်အစား လမ်းသာလျှောက်ပါ။ လူအများအပြားရှိတတ်သည့် နေရာတစ်နေရာကိုသွားရမည်ဆိုပါက နံနက်အစောကြီး သို့မဟုတ် ညနေပိုင်းကဲ့သို့ လူဝင်လူထွက်နည်းသည့် အချိန်မျိုးတွင် သွားကြည့်ပါ။
ယင်းနည်းလမ်းကြောင့် လူအုပ်ကိုရှောင်နိုင်မည်ဖြစ်သလို နွေအပူကိုလည်း ရှောင်ပြီးသားဖြစ်နေမည်ဖြစ်သည်။

သင်္ကြန်ကာလအတွင်း ဒေါ်ကြီးဒေါ်လေး၊ ဦးကြီးဦးလေး၊ အဘိုး၊အဘွားများကို လာရောက်မတွေ့နိုင်ရသည့် အကြောင်းအရင်းကို ရှင်းပြပါ

ဧပြီတွင် ကျင်းပနေကျ နှစ်သစ်ကူးပွဲတော် သင်္ကြန်ကာလအတွင်း ခရီးသွားလာမှုများပြီး မိသားစုများ ဆုံစည်းလေ့ရှိကြသည်။ နေထိုင်ရာနေရာမတူသည့် လူများ၊ အသက်အရွယ်မတူသည့် လူများကြား ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်နိုင်ခြေ အများဆုံးရှိနေသည့် အချိန်ကာလလည်းဖြစ်သည်။
နှစ်သစ်ကူးကာလတွင် သက်ကြီးရွယ်အိုများအား လက်ဆောင်ပစ္စည်းများဖြင့် ပူဇော်ကန်တော့ခြင်းသည့် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ၏ဓလေ့ဖြစ်သော်လည်း သက်ကြီးရွယ်အိုများ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မခံရအောင် လုပ်ပေးခြင်းသည်လည်း လေးစားမှုကို အကောင်းဆုံးပြသည့် နည်းလမ်းဖြစ်ပါသည်။ ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်၊ ဗိုက်ဘာနှင့် ဝှက်စ်အပ်တို့မှတစ်ဆင့်လည်း လှမ်းကန်တော့လို့ရပါသည်။

သက်အေး ဘာသာပြန်သည်။