လူ့အခွင့်အရေးနှင့် ဂုဏ်သိက္ခာရုပ်ရှင်ပွဲတော်ဖွင့်ပွဲတွင် Twilight Over Burma ရုပ်ရှင်အား ပြသခွင့် ပိတ်ပင်ရခြင်းမှာ အစိုးရသစ်၏ မူဝါဒများနှင့် ငြိစွန်းနေသည့်အတွက်ဖြစ်သည်ဟု ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာန၊ အမြဲတမ်းအတွင်းဝန် ဦးတင့်ဆွေကပြောသည်။
နှစ်စဉ်ကျင်းပသည့် အဆိုပါ ရုပ်ရှင်ပွဲတော်၏ ဖွင့်ပွဲဖြစ်သည့် ဇွန် ၁၄ ရက်နေ့တွင် နေပြည်တော် ရုပ်ရှင်ရုံ၌ အဖွင့်ရုပ်ရှင်အဖြစ် ပြသရန် စီစဉ်ခဲ့သော်လည်း ရုပ်ရှင်ဆင်ဆာအဖွဲ့၏ ခွင့်ပြုချက်မရရှိသောကြောင့် ပြသနိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ပေ။
“အစိုးရသစ်ရဲ့ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး မူဝါဒတွေနဲ့ ငြိစွန်းတဲ့အတွက် ဆင်ဆာ စိစစ်ရေးအဖွဲ့က ပိတ်ပင်တာပါ။ ပြန်လည်စဉ်းစားပေးပါလို့ ဝန်ကြီးဆီ တောင်းဆိုတဲ့အတွက် ဝန်ကြီးက ဒုတိယ အကြိမ် ပြန်စိစစ်ဖို့ ညွှန်ကြားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပြန်စိစစ်တော့လည်း ဆင်ဆာ စိစစ်ရေးအဖွဲ့က ပြသခွင့်မပြုဘူးလို့ပဲ ပြန်ဆုံးဖြတ်ပါတယ်။ ဆင်ဆာစိစစ်ရေးအဖွဲ့ကို ရုပ်ရှင်ဥပဒေနဲ့အညီ လွတ်လပ်စွာ ဖွဲ့စည်းလုပ်ကိုင်စေတာဖြစ်လို့ ဝန်ကြီးဌာနအနေနဲ့ ဝင်စွက်ဖက်လို့ မရပါဘူး” ဟု ဦးတင့်ဆွေက Frontier ကို ဇွန် ၁၅ ရက်နေ့က ပြောကြားသည်။
ရုပ်ရှင်ဆင်ဆာအဖွဲ့ကို မြန်မာနိုင်ငံ ရုပ်ရှင်အစည်းအရုံးနှင့် ဂီတအစည်းအရုံးစသည့် အသင်းအဖွဲ့များမှ ကိုယ်စားလှယ် ၁၅ ဦးဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားခြင်း ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် ပြည်ထဲရေး၊ သာသနာရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှု ဝန်ကြီးဌာနများမှ ကိုယ်စားလှယ်များလည်း ပါဝင်သည်။
Twilight Over Burma ရုပ်ရှင်သည် ရှမ်းပြည်နယ် သီပေါစော်ဘွား စပ်ကြာဆိုင်းနှင့် လက်ထပ်ခဲ့သည့် သြစတြေးလျ အမျိုးသမီး Inge Sargent ၏ ဖြစ်ရပ်မှန် ဇာတ်လမ်းဖြစ်သည်။
ရုပ်ရှင်ဇာတ်လမ်း၏ အချိန်ကာလသည် ၁၉၄၈ ခုနှစ် လွတ်လပ်ရေးရပြီးစ ကာလမှ ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းသည့် ကာလ နှစ်အနည်းငယ်အလွန် ရှမ်းပြည်နယ်၏ အခြေအနေများအပြင် မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံး၏ အခြေအနေကို ဖော်ပြထားသည်။
typeof=
စပ်ကြာဆိုင်တို့ နှစ်ဦးသည် အမေရိကန်တွင် ပညာသင်ကြားစဉ် တွေ့ဆုံခဲ့ကြပြီးနောက် လက်ထပ်ခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက် ရှမ်းပြည်နယ်သို့ ပြန်လာပြီး ရှမ်းပြည်နယ် ဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းများ လုပ်နေစဉ် စစ်အာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်းက စပ်ကြာဆိုင်ကို ဖမ်းဆီးသွားခဲ့သည်။ ထို့နောက်ပိုင်း သတင်းအစအန မရရှိတော့ပဲ ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့ကာ Inge Sargent လည်း သြစတြေးလျသို့ ပြန်သွားခဲ့သည်။
မဟာဒေဝီ စဝ်သုစန္ဒီ ခေါ် Inge Sargent ကိုယ်တိုင်ရေးသားသည့် Twilight Over Burma: My life as a Shan Princess စာအုပ်ကို အခြေခံ ရိုက်ကူးထားသည့် အဆိုပါ မှတ်တမ်းတင် ဇာတ်ကားတွင် ရှမ်းပြည်နယ်တွင်း လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်ခံရမှု အခြေအနေများကိုလည်း ထည့်သွင်း ရိုက်ကူးထားသည်ဟု သိရသည်။
ဆင်ဆာအဖွဲ့က ပိတ်ပင်ခဲ့သည့် အဆိုပါ ရုပ်ရှင်တွင် အမျိုးသား ပြန်လည်ရင်ကြားစေ့ရေးအား ထိခိုက်စေနိုင်သည့် ပြကွက်များ ပါဝင်သည်ဟုလည်း ဦးတင့်ဆွေကပြောသည်။
“ရုပ်ရှင်ထဲက အချို့သောပြကွက်တွေက အမျိုးသား ပြန်လည်ရင်ကြားစေ့ရေးဆိုင်ရာ မူဝါဒတွေအရ ပြသရန်မသင့်လို့ အခုလို ဆုံးဖြတ်တာလို့ ဆင်ဆာစိစစ်ရေးအဖွဲ့က ပြောပါတယ်” ဟု ၎င်းကပြောကြားသည်။
အဆိုပါ ရုပ်ရှင်ပိတ်ပင်ခံရခြင်းနှင့် ပတ်သက်ပြီး အနုပညာရှင် ပန်းချီထိန်လင်းက အနုပညာလွပ်လပ်ခွင့်နှင့် ပတ်သက်ပြီး စိုးရိမ်ဖွယ်ဖြစ်သည်ဟု ၎င်း၏ ဖေ့ဘုတ်စာမျက်နှာတွင် ရေးသားထားသည်။
“နေပြည်တော် ရုပ်ရှင်ရုံ လူ့အခွင့်ရေးနဲ့ လူ့ဂုဏ်သိက္ခာ ရုပ်ရှင်ပွဲတော် Human Rights Human Dignity International Film Festiveal မှာ Twilight Over Burma အဖွင့်ပြမယ်ဆိုလို့ သွားလိုက်ပါတယ်။ အဖွင့်မိန့်ခွန်းမှာ ဦးတင်ဦးက ဒီဇာတ်ကားရဲ့ ဝတ္ထု အင်မတန်ကောင်းမွန်ကြောင်း၊ ဇာတ်ကားကောင်းကြီးကို အခုပရိတ်သတ် ကြည့်ကြရမှာဖြစ်ကြောင်း ပြောပါတယ်။ နောက် ကိုဂျင်မီတို့၊ ဦးမြင့်သိန်းဖေတို့ ပြောတယ်။ နောက်ဆုံးမိနစ် ဇာတ်ကားပြကာနီးမှာ ဒါရိုက်တာ မင်းထင်ကိုကိုကြီး တက်လာပြီး ကြေညာတယ်။ တောင်းပန်တယ်။ Twilight Over Burma ဇာတ်ကားထဲမှာ တပ်မတော်ရဲ့ ပုံရိပ်ကို ထိပါးစေသော အခန်းများပါလို့ ဆင်ဆာက ခွင့်ပြုချက်မရလို့ ပြသနိုင်မှာ မဟုတ်ကြောင်း ကြေညာ။ မမွန်မွန်မြတ် တက်လာပြီး တောင်းပန်စကား ပြောတယ်။ ပြသခွင့်မပြုတဲ့ကား အစား မြန်မာပြိုင်ပွဲဝင် ကားလေး နှစ်ကားကို ပြပေးပါမယ်ဆိုပြီး အခုထိုးပြနေတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ပြောင်းလဲနိုင်ခဲ့ပြီ။ ကျွန်တော်တို့ အနုပညာတွေကို လွတ်လွတ်လပ်လပ် တင်ပြနိုင်ပြီလို့ ထင်ခဲ့ကြတယ်။ လက်တွေ့ အခြေအနေမှာတော့ လူ့အခွင့်ရေး လူ့ဂုဏ်သိက္ခာ ရုပ်ရှင်ပွဲတော်မှာ ရှမ်းစော်ဘွားစပ်ကြာဆိုင်နဲ့ လက်ထပ်ပြီး မဟာဒေဝီ ဖြစ်လာတဲ့ သြစတီးယားသူ အင်းဂဲရဲ့ ဘဝကို ရိုက်ကူးထားတဲ့ နာမည်ကျော် ဇာတ်ကား ပြသခွင့် ပိတ်ခံနေရပြီ။ အမေစုကိုယ်တိုင် ဇာတ်စီးနေပြီ၊ ပြောင်းလဲနေပြီလို့ မည်သို့ပင် ဆိုနေစေကာမူ အနုပညာလွတ်လပ်ခွင့်နဲ့ ပတ်သက်လို့တော့ စိုးရိမ်စရာပဲ” ဟု ၎င်းကရေးသားထားသည်။
အဆိုပါ ရုပ်ရှင်၏ မူလဝတ္ထုအား ယခင်က ပြည်တွင်းတွင် ပိတ်ပင်ထားခဲ့သော်လည်း သမ္မတဦးသိန်းစိန်လက်ထက်တွင် စာပေစိစစ်ရေးအား ဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီးနောက် မြန်မာဘာသာပြန် စာအုပ်များ ပေါ်ထွက်ခဲ့သလို မူရင်း အင်္ဂလိပ်စာအုပ်များကိုလည်း ပြည်တွင်းစာအုပ်ဆိုင်များတွင် ရောင်းချနေကြသည်။
၂၀၁၃ ခုနှစ်က စတင်ကာ နှစ်စဉ်ကျင်းပနေသည့် လူ့အခွင့်အရေးနှင့် လူ့ဂုဏ်သိက္ခာ ရုပ်ရှင်ပွဲတော်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် အကြီးဆုံး ရုပ်ရှင်ပွဲတော်ဖြစ်သည်။
ယခုနှစ် ပွဲတော်ကို ဇွန် ၁၅ မှ ၁၈ ရက်နေ့အထိ နေပြည်တော်ရုပ်ရှင်ရုံနှင့် Junction Square နှင့် Junction Mawtin ရှိ ရုပ်ရှင်ရုံများတွင် ပြသသွားမည်ဖြစ်သည်။ ပွဲတော်တွင် ပြည်တွင်းပြည်ပ မှတ်တမ်းရုပ်ရှင်၊ ဇာတ်လမ်းတိုရုပ်ရှင်နှင့် Animation ရုပ်ရှင် စုစုပေါင်း ၄၁ ကား ပြသသွားမည်ဖြစ်သည်။
သတင်း- ဉာဏ်လှိုင်လင်းနှင့် ဆန်းဦး
